നിതീഷ് കുമാർ: തിരിച്ചടികളെ ഊർജമാക്കുന്ന അതിജീവനത്തിന്റെ ആചാര്യൻ; മുഖ്യമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്യുന്നത് പത്താം തവണ

വെള്ളിയാഴ്ച വോട്ടെണ്ണൽ തുടങ്ങി ഏകദേശം 5 മണിക്കൂറിനുള്ളിൽ, 243 അംഗ ബിഹാർ നിയമസഭയിൽ കേവലഭൂരിപക്ഷമായ 122ഉം മറികടന്ന് 198 സീറ്റുകളിലേക്ക് എൻഡിഎ ലീഡ് നില ഉയർത്തി. ജെഡിയു 80 സീറ്റുകളിലും സഖ്യകക്ഷിയായ ബിജെപി 88 സീറ്റുകളിലുമാണ് മുന്നിട്ട് നിൽക്കുന്നത്.

ട്രെൻഡുകൾ നിലനിൽക്കുകയാണെങ്കിൽ, സംസ്ഥാനത്തെ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാലം മുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന നിതീഷ് കുമാർ, അഞ്ചാം തവണയും മുഖ്യമന്ത്രിയാകും. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഇതുവരെയുള്ള നാല് ടേമുകളിൽ, വിവിധ സഖ്യങ്ങളുടെ ഭാഗമായി ഒമ്പത് തവണ സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്ത് നിതീഷ് കുമാർ ഒരു കുപ്രസിദ്ധമായ സവിശേഷതയും സ്വന്തമാക്കിയിരുന്നു. പക്ഷെ, ഇത് അദ്ദേഹത്തിന്റെ അതിജീവന കലയിലെ വൈദഗ്ധ്യത്തിന്റെ തെളിവാണ്.

advertisement

വർഷങ്ങളായി, സ്വന്തം പാർട്ടിക്ക് ഒരിക്കലും ഒറ്റയ്ക്ക് ഭൂരിപക്ഷം നേടാൻ കഴിയാതെ ബിഹാർ ഏറ്റവും കൂടുതൽ കാലം ഭരിച്ച നേതാവായി ജനതാദൾ (യുണൈറ്റഡ്) അധ്യക്ഷൻ ശ്രദ്ധേയനായി. ഈ നേട്ടത്തിന് പിന്നിൽ മറഞ്ഞിരിക്കുന്ന ഒരു യാഥാർത്ഥ്യം, 74 വയസ്സുള്ള ഈ നേതാവിന് സഖ്യകക്ഷികളുമായി ഒരിക്കലും ഒത്തുപോകാൻ കഴിഞ്ഞില്ല എന്നതാണ്, ഇത് അദ്ദേഹത്തെ ഇടയ്ക്കിടെ പങ്കാളികളെ മാറ്റാൻ നിർബന്ധിതനാക്കി.

നാല് പതിറ്റാണ്ട് നീണ്ട രാഷ്‌ട്രീയ ജീവിതത്തിൽ, അഴിമതി, സ്വജനപക്ഷപാതം, മോശം ഭരണം തുടങ്ങിയ കളങ്കങ്ങൾ അകറ്റി നിർത്തിയതിന് അദ്ദേഹത്തെ അഭിനന്ദിക്കുന്ന ആരാധകർ കുറവില്ലെങ്കിലും, 'അവസരവാദം' എന്ന ആരോപണവും 'പാല്‍തു റാം' പോലുള്ള പേരുകളും അദ്ദേഹത്തിന്റെ കൂടെ ഒരു തീരാകളങ്കമായി നിലകൊള്ളുന്നു.

തുടക്കം

പാറ്റ്നയുടെ പ്രാന്തപ്രദേശത്തുള്ള ബക്തിയാർപൂരിൽ 1951 മാർച്ച് 1 ന് ജനിച്ചു. ഒരു ആയുർവേദ ചികിത്സകനും സ്വാതന്ത്ര്യസമര സേനാനിയുമായിരുന്ന അദ്ദേഹത്തിന്റെ പിതാവ്. നിതീഷ് കുമാർ ഒരു ഇലക്ട്രിക്കൽ എഞ്ചിനീയറാണ്.

നിലവിൽ എൻഐടി പാറ്റ്ന എന്നറിയപ്പെടുന്ന ബിഹാർ എഞ്ചിനീയറിംഗ് കോളേജിലെ പഠനകാലത്ത് അദ്ദേഹം വിദ്യാർത്ഥി രാഷ്‌ട്രീയത്തിൽ സജീവമാവുകയും 'ജെപി പ്രസ്ഥാനവുമായി' ബന്ധപ്പെടുകയും ചെയ്തു. ഇത് ഭാവിയിലെ പല സഹപ്രവർത്തകരെയും അദ്ദേഹത്തിന് പരിചയപ്പെടുത്തി; അന്ന് പാറ്റ്ന യൂണിവേഴ്സിറ്റി സ്റ്റുഡന്റ്സ് യൂണിയന്റെ പ്രസിഡന്റും ജനറൽ സെക്രട്ടറിയുമായിരുന്ന ലാലു പ്രസാദ്, സുശീൽ കുമാർ മോദി എന്നിവർ അവരിൽ ഉൾപ്പെടുന്നു.

കോൺഗ്രസ് വിജയം നേടിയ 1985-ലെ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിലാണ് അദ്ദേഹത്തിന്റെ ആദ്യത്തെ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വിജയം. ലോക്ദളിനായി ഹർനൗട്ട് സീറ്റിൽ അദ്ദേഹം വിജയിച്ചു. അഞ്ച് വർഷത്തിന് ശേഷം, ഇപ്പോൾ ഇല്ലാതായ ബാർഹ് സീറ്റിൽ നിന്ന് എംപിയായി അദ്ദേഹം ഡൽഹിയിലേക്ക് പോയി.

മണ്ഡൽ തരംഗം അതിന്റെ ഉച്ചസ്ഥായിയിലെത്തുകയും ലാലുപ്രസാദ് അതിന്റെ നേട്ടങ്ങൾ കൊയ്യുകയും ചെയ്ത മറ്റൊരു അര പതിറ്റാണ്ടിന് ശേഷം, കുമാർ ജോർജ് ഫെർണാണ്ടസിനൊപ്പം ചേർന്ന് സമതാ പാർട്ടിക്ക് രൂപം നൽകി. അത് പിന്നീട് ജെഡി-യു ആയി മാറുകയും കേന്ദ്രത്തിലും, 2005 മുതൽ സംസ്ഥാനത്തും ബിജെപിയുമായി അധികാരം പങ്കിടുകയും ചെയ്തു.

മുഖ്യമന്ത്രി എന്ന നിലയിലെ ആദ്യ ടേം

നിതീഷ് കുമാറിന്റെ ആദ്യ അഞ്ച് വർഷത്തെ മുഖ്യമന്ത്രി ഭരണകാലം വിമർശകർ പോലും പ്രശംസയോടെയാണ് ഓർക്കുന്നത്. പരസ്പരം മത്സരിക്കുന്ന ഗുണ്ടാ സംഘങ്ങൾ നടത്തുന്ന കൂട്ടക്കൊലകളും മോചനദ്രവ്യം ആവശ്യപ്പെട്ടുള്ള തട്ടിക്കൊണ്ടുപോകലുകളും കൊണ്ട് വാർത്തകളിൽ ഇടം നേടിയിരുന്ന ഒരു സംസ്ഥാനത്ത് ക്രമസമാധാനം പുനഃസ്ഥാപിക്കുന്നതിൽ വലിയ പുരോഗതി അദ്ദേഹം വരുത്തി.

മണ്ഡൽ പ്രക്ഷോഭത്തിൽ നിന്ന് ഉയർന്നുവന്ന കുർമി നേതാവായ അദ്ദേഹത്തിന്, ജനസംഖ്യ കൂടിയ ജാതി വിഭാഗത്തിൽ പെടുന്നതിന്റെ പ്രയോജനം ഇല്ലെന്ന് തിരിച്ചറിഞ്ഞുകൊണ്ട്, ഒബിസി, ദളിത് വിഭാഗങ്ങൾക്കിടയിൽ ഉപ-സംവരണം സൃഷ്ടിച്ചു. ആധിപത്യമുള്ള യാദവരും ദൂസാധുകളും (പാസ്വാന്റെ പിന്തുണക്കാർ) ഈ തീരുമാനത്തെ എതിർത്തു.

2013-ലെ ബിജെപിയുമായുള്ള വേർപിരിയൽ

2013-ൽ ബിജെപിയുമായി വേർപിരിഞ്ഞതിന് ശേഷവും നിതീഷ് കുമാർ അധികാരത്തിൽ തുടർന്നു. അന്ന് ഭൂരിപക്ഷത്തിന് ഏതാനും അംഗങ്ങൾ മാത്രം കുറവായിരുന്ന ജെഡി(യു)-ന് കോൺഗ്രസ്, സിപിഐ തുടങ്ങിയ പാർട്ടികളിൽ നിന്നും, കൂടാതെ ആർജെഡിയിലെ അതൃപ്തരായ ഒരു വിഭാഗത്തിൽ നിന്നും പുറത്ത് നിന്നുള്ള പിന്തുണ ലഭിച്ചു. എന്നിരുന്നാലും, ഒരു വർഷത്തിനുശേഷം, ലോക്‌സഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ജെഡി(യു)വിന് കനത്ത തിരിച്ചടി നേരിട്ടതിന്റെ ധാർമ്മിക ഉത്തരവാദിത്തം ഏറ്റെടുത്ത് അദ്ദേഹം സ്ഥാനമൊഴിഞ്ഞു.

മഹാസഖ്യം

ഒരു വർഷത്തിനുള്ളിൽ, അദ്ദേഹം വീണ്ടും മുഖ്യമന്ത്രിയായി തിരിച്ചെത്തി. വിമതനായി മാറിയ തന്റെ ശിഷ്യൻ ജിതൻ റാം മാഞ്ചിയെ സ്ഥാനഭ്രഷ്ടനാക്കി. ഇത്തവണ ആർജെഡിയിൽ നിന്നും കോൺഗ്രസിൽ നിന്നും അദ്ദേഹത്തിന് മതിയായ പിന്തുണ ലഭിച്ചു.

ജെഡി(യു), കോൺഗ്രസ്, ആർജെഡി എന്നിവർ ഒരുമിച്ചുവന്നതിലൂടെ രൂപം കൊണ്ട മഹാസഖ്യം 2015ലെ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ മികച്ച വിജയം നേടി, പക്ഷേ രണ്ട് വർഷത്തിനുള്ളിൽ അത് വേർപിരിഞ്ഞു.

ബിജെപിയുമായുള്ള തിരിച്ചുവരവ്

അന്നത്തെ ഉപമുഖ്യമന്ത്രിയായിരുന്ന തേജസ്വി യാദവിനെതിരായ അഴിമതി ആരോപണത്തിൽ ശക്തമായ നിലപാട് എടുത്ത ശേഷം കൂടുതൽ പിന്തുണ നേടാൻ കഴിയുമെന്ന് പ്രതീക്ഷയോടെ 2017ൽ നിതീഷ് കുമാർ എൻഡിഎയിലേക്ക് തിരിച്ചെത്തി.

മഹാസഖ്യത്തിലേക്കുള്ള മടക്കം

അഞ്ച് വർഷങ്ങൾക്ക് ശേഷം, അദ്ദേഹം വീണ്ടും ബിജെപിയിൽ അസംതൃപ്തനായി. 2020-ലെ നിയമസഭാ തിരഞ്ഞെടുപ്പിൽ ജെഡി(യു)-വിന്റെ തിരിച്ചടിക്ക് ബിജെപിയെ കുറ്റപ്പെടുത്തി. ചിരാഗ് പാസ്വാൻ തന്റെ ലോക് ജനശക്തി പാർട്ടി ടിക്കറ്റിൽ പല ബിജെപി വിമതരെയും മത്സരിപ്പിച്ചതാണ് ഇതിന് കാരണം. 2022 ഓഗസ്റ്റോടെ അദ്ദേഹം വീണ്ടും മഹാസഖ്യത്തിലേക്ക് മടങ്ങി.

'ഇന്ത്യ' മുന്നണിയുമായുള്ള ബന്ധം

തന്റെ ഉപമുഖ്യമന്ത്രിയായി തിരിച്ചെത്തിയ തേജസ്വി യാദവിനെ സംസ്ഥാനത്തെ രാഷ്‌ട്രീയ പിൻഗാമിയായി വളർത്താൻ ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെന്നും, അതേസമയം ബിജെപിക്കെതിരെ എതിർപ്പുള്ള എല്ലാ രാഷ്‌ട്രീയ സംഘടനകളെയും ഒരുമിച്ച് കൊണ്ടുവരുന്നതിൽ വലിയ ഊർജ്ജം ചെലവഴിക്കാൻ അദ്ദേഹം ആഗ്രഹിക്കുന്നുവെന്നും സൂചന നൽകി. അടിയന്തരാവസ്ഥയ്ക്ക് ശേഷമുള്ള തിരഞ്ഞെടുപ്പ് പോലെ, അജയ്യമായ ഭരണത്തിനെതിരെ ഒരു വിജയം നേടാൻ കഴിയുന്ന ഒരു ജനതാ പാർട്ടിക്ക് സമാനമായ രൂപീകരണം അദ്ദേഹം പ്രതീക്ഷിച്ചു.

2023-ൽ പാറ്റ്നയിൽ നടന്ന സമാന ചിന്താഗതിക്കാരായ പാർട്ടികളുടെ ആദ്യ യോഗത്തിന്റെ ആതിഥേയൻ എന്ന നിലയിൽ, പ്രതിപക്ഷ മുന്നണിയായ 'ഇന്ത്യ'യുടെ ശില്പിയായി നിതീഷ് കുമാർ പരക്കെ കണക്കാക്കപ്പെട്ടു. എന്നിരുന്നാലും, അദ്ദേഹത്തെ കൺവീനറായി പ്രഖ്യാപിക്കാൻ മുന്നണി മടിച്ചു. കൂടാതെ, പ്രായം ചെന്ന കോൺഗ്രസ് പ്രസിഡന്റ് മല്ലികാർജുൻ ഖാർഗെയെ പ്രധാനമന്ത്രി സ്ഥാനാർത്ഥിയായി ഉയർത്തിക്കാട്ടാനുള്ള നിർദ്ദേശങ്ങൾ അദ്ദേഹത്തെ അലോസരപ്പെടുത്തി.

എൻഡിഎയിലേക്കുള്ള നാടകീയമായ മടക്കം

നാടകീയമായ ഒരു മലക്കംമറിച്ചിലിന് ശേഷം നിതീഷ് കുമാർ  ഒമ്പതാം തവണയും ബിഹാർ മുഖ്യമന്ത്രിയായി സത്യപ്രതിജ്ഞ ചെയ്തു. മഹാസഖ്യത്തെയും 'ഇന്ത്യ' മുന്നണിയെയും ഉപേക്ഷിച്ച്, 18 മാസങ്ങൾക്ക് മുമ്പ് ഉപേക്ഷിച്ച ബിജെപിയുമായി ചേർന്ന് പുതിയ സർക്കാർ രൂപീകരിച്ചു.

നിതീഷ് കുമാറിന്റെ രാഷ്‌ട്രീയ യാത്ര അതിജീവന കലയുടെ ഒരു പാഠമായി അവശേഷിക്കുന്നു. ബിഹാർ സഖ്യങ്ങളിലൂടെയുള്ള അദ്ദേഹത്തിന്റെ വളഞ്ഞ വഴികൾ വിമർശനത്തിന് ഇടയാക്കിയേക്കാം, പക്ഷേ അത് അദ്ദേഹത്തെ രണ്ട് പതിറ്റാണ്ടുകളായി അധികാരത്തിന്റെ കേന്ദ്രത്തിൽ ഉറപ്പിച്ചു നിർത്തിയിരിക്കുന്നു. എതിരാളികളെ അതിജീവിച്ച്, തിരിച്ചടികൾക്ക് ശേഷം വീണ്ടും കെട്ടിപ്പടുത്ത്, ഓരോ തിരഞ്ഞെടുപ്പ് വേലിയേറ്റത്തിലും സ്വയം പുതുക്കി. വീണ്ടും ഒരു ടേമിന്റെ പടിവാതിൽക്കൽ നിൽക്കുമ്പോൾ, ബീഹാർ രാഷ്‌ട്രീയത്തിന്റെ ഈ വിട്ടുവീഴ്ചയില്ലാത്ത കളത്തിൽ അദ്ദേഹത്തെപ്പോലെ തിരിച്ചുവരവ് നടത്താൻ മറ്റാർക്കും കഴിയില്ലെന്ന് നിതീഷ് കുമാർ ഒരിക്കൽക്കൂടി തെളിയിക്കുന്നു.‌