Puri Rath Yatra | ജഗന്നാഥന്റെ രഥയാത്ര: പുരി രഥോത്സവത്തിനായുള്ള വമ്പൻ രഥങ്ങൾ നിർമിക്കുന്നതെങ്ങനെ?

ലോകപ്രശസ്തമായ പുരി രഥോത്സവത്തെക്കുറിച്ച് നിങ്ങളിൽ പലരും കേട്ടിട്ടുണ്ടാകും. ഒഡീഷയിലെ മതവികാരങ്ങളെയും സാംസ്കാരിക പ്രത്യേകതളെയും പ്രതിഫലിപ്പിക്കുന്ന യാത്ര കൂടിയാണിത്. ജഗന്നാഥൻ, ബലഭദ്രൻ, സുഭദ്രാ ദേവി എന്നിവർക്കായാണ്രഥങ്ങൾ തയ്യാറാക്കുന്നത്. എന്നാൽ ഈ രഥത്തിന്റെ നിർമാണ രീതിയെക്കുറിച്ച് പലർക്കും അറിയില്ല.

ജഗന്നാഥ ഭഗവാന്റെ രഥത്തെ നന്ദിഘോഷ് (Nandighosa) എന്നും ഭഗവാൻ ബലഭദ്രന്റെ രഥത്തെ താലധ്വജ (Taladhwaja ) എന്നും സുഭദ്രാ ദേവിയുടെ രഥത്തെ ദർപദലന (Darpadalana) എന്നുമാണ് വിളിക്കുന്നത്. എല്ലാ വർഷവും ഈ രഥങ്ങൾ പുതുതായി നിർമിക്കുകയാണ് ചെയ്യുക. ഒൻപതു ദിവസത്തെ രഥയാത്ര പൂർത്തിയാക്കിയ ശേഷം ഈ രഥങ്ങൾ പൊളിക്കും.

കഥാ ഉപനിഷത്തിൽ ഈ രഥങ്ങളുടെ പ്രാധാന്യത്തെക്കുറിച്ച് പ്രതിപാദിക്കുന്നുണ്ട്. ദേവന്റെ ശരീരത്തോട് സാമ്യമുള്ളതാണ് രഥം. ഒരു കറുത്ത വടി ഒഴികെ രഥങ്ങൾ നിർമിക്കുന്നതിന് എഴുതപ്പെട്ട രേഖകളോ സൂത്രവാക്യങ്ങളോ ഒന്നുമില്ല. ബിശ്വകർമ മഹാരാണന്മാർ (Biswakarma Maharanas) എന്നറിയപ്പെടുന്ന ആശാരിമാർക്ക് അവരുടെ പൂർവ്വികരിൽ നിന്ന് പാരമ്പര്യമായി ലഭിച്ചതാണ് ഈ രഥങ്ങളുടെ നിർമാണ വിദ്യ.

രഥങ്ങൾ ചലിക്കുന്ന ക്ഷേത്രങ്ങൾ പോലെയാണ് കാണപ്പെടുന്നത്. നന്ദിഘോഷ് രഥത്തിന് (ജഗന്നാഥന്റെ രഥം) 33 മുഴം ഉയരമുണ്ട്. 16 ചക്രങ്ങളുള്ള ഈ രഥം 832 മരക്കഷണങ്ങൾ കൊണ്ടാണ് നിർമിക്കുന്നത്. സുഭദ്രാ ദേവിയുടെ ദർപദലന രഥത്തിന് 31 മുഴം ഉയരമുണ്ട്.

12 ചക്രങ്ങളുള്ള ഈ രഥം 593 മരക്കഷണങ്ങൾ കൊണ്ടാണ് നിർമിക്കുന്നത്. ബലഭദ്ര ദേവന്റെ തലധ്വജ രഥത്തിന് 32 മുഴമാണ് ഉയരം. 14 ചക്രങ്ങളുണ്ട് ഈ രഥത്തിന്. 763 മരക്കഷണങ്ങളാണ് ഈ രഥം നിർമിക്കാൻ ഉപയോഗിച്ചിരിക്കുന്നത്.

സ്കന്ദപുരാണത്തിൽ രഥങ്ങൾ അലങ്കരിക്കുന്നത് എങ്ങനെയാണെന്ന് വിവരിച്ചിട്ടുണ്ട്. മൂന്ന് രഥങ്ങൾക്കും മേലെ വിരിക്കാനായി 1120 മീറ്ററിന്റെ തുണിയാണ് ഉപയോ​ഗിക്കുന്നത്. ജഗന്നാഥന്റെ രഥത്തിന്റെ മുകളിൽ ചുവപ്പും മഞ്ഞയും നിറത്തിലുള്ള തുണികളാണ് ഉപയോഗിക്കുന്നത്.

താലധ്വജ രഥത്തിൽ ചുവപ്പും പച്ചയും നിറത്തിലുള്ള തുണികളും സുഭദ്രാ ദേവിയുടെ ദർപദലന രഥത്തിൽ ചുവപ്പും കറുപ്പും നിറത്തിലുള്ള തുണികളും ഉപയോഗിക്കുന്നു.

രഥത്തിന്റെ ചക്രത്തിനടിയിൽപ്പെട്ട് ഭക്തരിലൊരാൾ മുൻപ് മരിച്ചിരുന്നു. തുടർന്ന് ഭക്തരുടെ സുരക്ഷ ഉറപ്പാക്കുന്നതിനായി രഥത്തിൽ വുഡൻ ബ്രേക്ക് സംവിധാനമാണ് ഉപയോ​ഗിക്കുന്നത്. ഇത് രഥം പെട്ടെന്ന് നിർത്തേണ്ട സാഹചര്യങ്ങളിൽ ഏറെ ഉപകാരപ്ര​ദമാണ്.

ഒഡീഷയിലെ ഝാർസുഗുഡ സ്വദേശിയായ വ്യക്തിയാണ് ശ്രീ ജഗന്നാഥ ക്ഷേത്ര ഭരണസമിതിയുടെ അംഗീകാരം ലഭിച്ചതിന് ശേഷം എല്ലാ വർഷവും രഥങ്ങൾക്ക് ബ്രേക്ക് ഉണ്ടാക്കുന്നത്.

മരപ്പണിക്കാർ, തയ്യൽക്കാർ, ചിത്രകാരൻമാർ തുടങ്ങിയവരുടെ 58 ദിവസത്തെ പരിശ്രമ ഫലമായാണ് രഥങ്ങൾ നിർമിക്കുന്നത്. അപൂർവമായി മാത്രം ലഭിക്കുന്ന ഒരു ഇരുമ്പ് ആണിയും രഥത്തിന്റെ നിർമാണത്തിനായി ഉപയോഗിക്കാറുണ്ട്. രഥങ്ങൾ നിർമ്മിച്ച ശേഷം ഫിറ്റ്നസ് പരിശോധനയും നടത്തും.

രഥത്തിന്റെ നിർമാണ വൈദ​ഗ്ധ്യം മാത്രമല്ല, അതിന്റെ സാമൂഹിക, ആത്മീയ മാനങ്ങളും പല പ്രത്യേകതളും നിറഞ്ഞതാണ്. സംസ്കൃത ശ്ലോകത്തിൽ, 'രഥേ തു ബമാനം ദൃഷ്ട്വാ പുനർജന്മ ന ബിദ്ത്യതേ' എന്നാണ് പറയുന്നത്. രഥത്തിൽ ത്രിമൂർത്തികളെ ദർശിക്കുന്ന ഒരു ഭക്തന് പുനർജന്മം ഉണ്ടാകില്ല എന്നാണ് വിശ്വസിക്കപ്പെടുന്നത്.