മഹീന്ദ്ര & മുഹമ്മദ്: മഹീന്ദ്രയുടെ ആദ്യ പാകിസ്ഥാനി പാർട്ണറും ഇന്ത്യാ വിഭജനവും; അധികം അറിയപ്പെടാത്ത കഥ

 തീർത്തും അപ്രതീക്ഷിതമായ ഒരു വഴിത്തിരിവിൽ നിന്നാണ് ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും വലിയ കമ്പനികളിലൊന്നിന്റെ കഥ തുടങ്ങുന്നത്. ഈ ബ്രാൻഡ് ജനപ്രിയമാകുന്നതിന് വളരെ മുമ്പ്, അതിന്റെ പേരും പങ്കാളിത്തവും ഇന്ന് നമുക്കറിയാവുന്നതിൽ നിന്ന് തികച്ചും വ്യത്യസ്തമായിരുന്നു.

1945ൽ, കൈലാഷ് ചന്ദ്ര മഹീന്ദ്രയും ജഗദീഷ് ചന്ദ്ര മഹീന്ദ്രയും എന്ന രണ്ട് സഹോദരങ്ങൾ ലുധിയാനയിൽ ഒരു സ്റ്റീൽ ട്രേഡിംഗ് സ്ഥാപനം തുടങ്ങി. എന്നാൽ ഈ യാത്രയിൽ സഹോദരങ്ങൾ തനിച്ചായിരുന്നില്ല.

അവർക്ക് മൂന്നാമതൊരു പങ്കാളി ഉണ്ടായിരുന്നു, മാലിക് ഗുലാം മുഹമ്മദ്. ആ ബന്ധം പ്രതിഫലിക്കാനായി അവർ പുതിയ കമ്പനിക്ക് "മഹീന്ദ്ര & മുഹമ്മദ്" (Mahindra & Mohammed) എന്ന് പേരിട്ടു. അദ്ദേഹത്തിന്റെ ഓഹരി ചെറുതായിരുന്നുവെങ്കിലും, അവർ അദ്ദേഹത്തിന് തുല്യമായ പ്രാധാന്യം നൽകി.

ഏതാനും വർഷങ്ങൾക്കുശേഷം, 1947ലെ ഇന്ത്യാ-പാകിസ്ഥാൻ വിഭജനത്തോടെ എല്ലാം മാറിമറിഞ്ഞു. ഈ രാഷ്ട്രീയമാറ്റം കാരണം ഗുലാം മുഹമ്മദിന് പുതുതായി രൂപീകരിച്ച പാകിസ്ഥാനിലേക്ക് താമസം മാറ്റേണ്ടി വന്നു.

ഗുലാം മുഹമ്മദിന്റെ ജീവിതം അവിടെ ഒരു വഴിത്തിരിവായി. അദ്ദേഹം പാകിസ്ഥാന്റെ ആദ്യത്തെ ധനകാര്യമന്ത്രിയായി, പിന്നീട് 1951ൽ ഗവർണർ ജനറലിന്റെ പദവിയിലേക്കും എത്തി.

മുഹമ്മദ് താമസം മാറിയപ്പോൾ, തങ്ങളുടെ പങ്കാളികളിലൊരാൾ വിട്ടുപോയ സാഹചര്യത്തിൽ കമ്പനിക്ക് എന്ത് പേരിടുമെന്ന് മഹീന്ദ്ര സഹോദരങ്ങൾ ആലോചിച്ചു.

പേരുമാറ്റം ഒരു ലളിതമായ ലോജിസ്റ്റിക് കാരണം കൊണ്ടാണ് ഉണ്ടായത്. കമ്പനിയുടെ മിക്ക സ്റ്റേഷനറിയിലും "M&M" എന്ന ചുരുക്കെഴുത്ത് നിലനിർത്തിയിരുന്നു, അതിനാൽ പേര് മാറ്റുന്നത് എല്ലാം പാഴാക്കുന്നതിന് തുല്യമാകുമായിരുന്നു.

 നഷ്ടം ഒഴിവാക്കാൻ, സഹോദരങ്ങൾ അതേ ചുരുക്കെഴുത്ത് നിലനിർത്തുകയും പേര് "മഹീന്ദ്ര & മഹീന്ദ്ര" (Mahindra & Mahindra) എന്ന് മാറ്റുകയും ചെയ്തു. പ്രശസ്തമായ "M&M" എന്ന ഷോർട്ട് ഫോം അതേപടി തുടർന്നു.

രണ്ട് രാജ്യങ്ങൾക്കിടയിൽ അതിർത്തികൾ വരച്ചെങ്കിലും വ്യക്തിപരമായ ബന്ധം മുറിഞ്ഞില്ല. 1955-ൽ ഗുലാം മുഹമ്മദ് ഇന്ത്യ സന്ദർശിച്ചപ്പോൾ ആദ്യം കണ്ടത് മഹീന്ദ്ര കുടുംബത്തിലെ മുതിർന്നവരെയായിരുന്നു.

പുതിയ പേര് ഉറപ്പിച്ച ശേഷം, കമ്പനി സ്റ്റീൽ രംഗം വിട്ട് മറ്റ് മേഖലകളിലേക്ക് കടന്നു. 1947-ൽ, അവർ വില്ലിസ് ജീപ്പുകൾ കൂട്ടിച്ചേർക്കാൻ തുടങ്ങി, ഇത് പിന്നീട് ഇന്ത്യയിലെ അവരുടെ ഐഡന്റിറ്റി നിർവചിക്കുന്ന ഒരു ചുവടുവയ്പ്പായി മാറി.

അവരുടെ വളർച്ച തുടർന്നു. 1961-ൽ ഇന്റർനാഷണൽ ഹാർവെസ്റ്ററുമായി ചേർന്ന് അവർ ട്രാക്ടർ ബിസിനസ്സിലേക്ക് പ്രവേശിച്ചു, 1963 മുതൽ കേശബ് മഹീന്ദ്രയുടെ നേതൃത്വത്തിൽ മിത്സുബിഷി, പ്യൂഷോ തുടങ്ങിയ ആഗോള ബ്രാൻഡുകളുമായി പങ്കാളിത്തത്തിലായി.

കാലക്രമേണ, ഈ ഗ്രൂപ്പ് സാങ്കേതികവിദ്യ, ധനകാര്യം, ഹോസ്പിറ്റാലിറ്റി തുടങ്ങി മറ്റ് പല മേഖലകളിലേക്കും വികസിച്ചു. M&M എന്ന ചുരുക്കെഴുത്ത് കമ്പനിയുടെ അസാധാരണമായ തുടക്കത്തിന്റെയും അതിന് തിരികൊളുത്തിയ പങ്കാളിത്തത്തിന്റെയും ശാശ്വതമായ ഓർമ്മപ്പെടുത്തലായി നിലനിൽക്കുന്നു.