45 വർഷത്തെ സർക്കാര്‍ സേവനത്തിന് വിരാമം; ഇന്ത്യയുടെ ജി20 ഷെർപ്പ പദവി അമിതാഭ് കാന്ത് ഒഴിഞ്ഞു

തലശ്ശേരിയില്‍ സബ് കലക്ടറായി ജോലി ചെയ്ത് കേരള കേഡറിലാണ് അമിതാഭ് കാന്ത് തന്റെ ഐഎഎസ് സര്‍വീസ് ജീവിതം ആരംഭിച്ചത്. തുടര്‍ന്ന് മത്സ്യഫെഡില്‍ മാനേജിങ് ഡയറക്ടറായി. തുടര്‍ന്ന് കോഴിക്കോട് ജില്ലാ കളക്ടര്‍ എന്ന നിലയില്‍ കോഴിക്കോട് വിമാനത്താവളത്തിന്റെ വികസനത്തില്‍ അദ്ദേഹം നിര്‍ണായക പങ്ക് വഹിച്ചു. മാനാഞ്ചിറ മൈതാനം നവീകരിക്കലും അദ്ദേഹം കളക്ടര്‍ ആയിരുന്ന കാലത്താണ്.

കേരളത്തിലെ ടൂറിസം സെക്രട്ടറിയായിരിക്കെ, സംസ്ഥാനത്തെ ഒരു വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുന്നതിന് ആവശ്യമായ നടപടികള്‍ സ്വീകരിച്ചു. ടൂറിസം സെക്രട്ടറിയായിരിക്കെ 'കേരളം: ദൈവത്തിന്റെ സ്വന്തം നാട്' എന്ന മുദ്രാവാക്യം ജനപ്രിയമാക്കിയതിന്റെ ബഹുമതിയും അദ്ദേഹത്തിനുണ്ട്. കേരളത്തിലെ തന്റെ കാലാവധിക്ക് ശേഷം, 2001ല്‍ ടൂറിസം മന്ത്രാലയത്തില്‍ ജോയിന്റ് സെക്രട്ടറിയായി നിയമിതനായി. 2007 വരെ അദ്ദേഹം അവിടെ തുടര്‍ന്നു. ഈ സമയത്താണ് ഇന്ത്യയെ ഒരു ജനപ്രിയ വിനോദസഞ്ചാര കേന്ദ്രമാക്കി മാറ്റുക എന്ന ലക്ഷ്യത്തോടെ, 'ഇന്‍ക്രെഡിബിള്‍ ഇന്ത്യ' കാംപെയിന്‍ ആവിഷ്‌കരിച്ചത്.

പിന്നീട്, വ്യവസായ നയ, പ്രോത്സാഹന വകുപ്പിന്റെ (ഡിഐപിപി) സെക്രട്ടറി എന്ന നിലയില്‍, മെയ്ക്ക് ഇന്‍ ഇന്ത്യ ','സ്റ്റാര്‍ട്ട് അപ്പ് ഇന്ത്യ ', 'ഈസ് ഓഫ് ഡൂയിംഗ് ബിസിനസ് ' തുടങ്ങിയ ആശയങ്ങള്‍ക്ക് രൂപം നല്‍കുന്നതിലും നേതൃപരമായ പങ്കുവഹിച്ചു. 2016 മുതല്‍ 2022 വരെ നിതി ആയോഗിന്റെ സിഇഒ ആയിരുന്നു അമിതാഭ് കാന്ത്.

45 വർഷം നീണ്ട, അഭിമാനകരമായ സർക്കാർ സേവനത്തിന് ശേഷം എൻ്റെ ജീവിതത്തിൽ ഒരു പുതിയ അധ്യായത്തിന് തുടക്കമിടാൻ ഞാൻ തീരുമാനിച്ചിരിക്കുന്നു. ഭാരതത്തിൻ്റെ G20 ഷെർപ്പ എന്ന നിലയിലുള്ള എൻ്റെ രാജി സ്നേഹപൂർവ്വം സ്വീകരിക്കുകയും, ഇന്ത്യയുടെ വളർച്ചാ പാതയ്ക്ക് ദിശാബോധം നൽകിയ വികസന പ്രവർത്തനങ്ങൾക്ക് നേതൃത്വം നൽകാൻ എന്നിൽ വിശ്വാസമർപ്പിക്കുകയും ചെയ്ത പ്രധാനമന്ത്രി ശ്രീ നരേന്ദ്ര മോദിക്ക് ഞാൻ എൻ്റെ അഗാധമായ നന്ദി രേഖപ്പെടുത്തുന്നു. ശക്തവും കൂടുതൽ എല്ലാവരെയും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായ ഒരു ഭാരതം കെട്ടിപ്പടുക്കുന്നതിനുള്ള അദ്ദേഹത്തിൻ്റെ കാഴ്ചപ്പാടും അച്ചടക്കവും അർപ്പണബോധവും എനിക്ക് എപ്പോഴും പ്രചോദനമായിരുന്നു.

2023-ൽ ഇന്ത്യയുടെ G20 അധ്യക്ഷത വഹിച്ചത് എൻ്റെ ഔദ്യോഗിക ജീവിതത്തിലെ ഒരു സുപ്രധാന നാഴികക്കല്ലായിരുന്നു. സങ്കീർണ്ണമായ ആഗോള വെല്ലുവിളികൾ നിലനിന്നിട്ടും, ന്യൂഡൽഹി ലീഡേഴ്‌സ് ഡിക്ലറേഷൻ എന്ന ചരിത്രപരമായ പ്രഖ്യാപനത്തിൽ നമുക്ക് ഏകകണ്ഠമായ സമവായം നേടാനായി. ഇത് ലോകമെമ്പാടുമുള്ള വികസന പ്രശ്നങ്ങളിലേക്ക് ശ്രദ്ധ കേന്ദ്രീകരിക്കാൻ സഹായകമായി. ഇന്ത്യയുടെ G20 അധ്യക്ഷത ജനകേന്ദ്രീകൃതവും എല്ലാവരെയും ഉൾക്കൊള്ളുന്നതുമായിരുന്നു. രാജ്യത്തെ എല്ലാ സംസ്ഥാനങ്ങളിലും കേന്ദ്രഭരണ പ്രദേശങ്ങളിലുമായി G20 യോഗങ്ങൾ സംഘടിപ്പിച്ചത് സഹകരണ ഫെഡറലിസത്തെ ശക്തിപ്പെടുത്തുകയും, പ്രാദേശിക സംസ്കാരങ്ങളെ ആഗോളതലത്തിൽ ഉയർത്തിക്കാട്ടുകയും, രാജ്യത്തുടനീളമുള്ള അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾ മെച്ചപ്പെടുത്തുകയും ചെയ്തു. ആഗോള സമത്വത്തോടും ഗ്ലോബൽ സൗത്തിൻ്റെ ശബ്ദത്തോടുമുള്ള ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിബദ്ധതയുടെ ഭാഗമായി ആഫ്രിക്കൻ യൂണിയനെ G20-യിൽ ഉൾപ്പെടുത്തിയത് ഒരു വലിയ നയതന്ത്ര വിജയമായിരുന്നു.

NITI ആയോഗിൻ്റെ സിഇഒ എന്ന നിലയിൽ, എൻ്റെ നേതൃത്വത്തിൽ നടപ്പിലാക്കാൻ കഴിഞ്ഞ അനേകം പദ്ധതികളിൽ എനിക്ക് വലിയ അഭിമാനമുണ്ട്. ഇന്ത്യയിലെ ഏറ്റവും പിന്നോക്കം നിൽക്കുന്ന 115 ജില്ലകളിലെ സാധാരണക്കാരുടെ ജീവിതത്തിൽ വിപ്ലവകരമായ മാറ്റങ്ങൾ കൊണ്ടുവന്ന അസ്പിരേഷണൽ ഡിസ്ട്രിക്റ്റ്സ് പ്രോഗ്രാം (Aspirational Districts Programme) അതിലൊന്നാണ്. ഇന്ത്യയുടെ ഡിജിറ്റൽ പൊതു അടിസ്ഥാന സൗകര്യങ്ങൾക്ക് ഞങ്ങൾ അടിത്തറയിടുകയും, വിവിധ മേഖലകളിൽ നയപരമായ പരിഷ്കാരങ്ങൾ നടപ്പിലാക്കുകയും ചെയ്തു. പ്രൊഡക്ഷൻ ലിങ്ക്ഡ് ഇൻസെൻ്റീവ് (PLI) സ്കീമുകളിലൂടെ ഉൽപ്പാദന മേഖലയ്ക്ക് ഉത്തേജനം നൽകിയതും, അടൽ ഇന്നൊവേഷൻ മിഷനിലൂടെ നവീന ആശയങ്ങൾ പ്രോത്സാഹിപ്പിച്ചതും, ഗ്രീൻ ഹൈഡ്രജൻ മിഷനിലൂടെയും അഡ്വാൻസ്ഡ് കെമിസ്ട്രി സെല്ലുകളിലൂടെയും സുസ്ഥിര വികസനത്തിന് ഊന്നൽ നൽകിയതും ഇതിൽപ്പെടുന്നു. ഈ ശ്രമങ്ങളെല്ലാം ഇന്ത്യയെ നവീകരണത്തിലും കാലാവസ്ഥാ പ്രവർത്തനങ്ങളിലും ഒരു ആഗോള നേതാവായി മാറ്റുന്നതിന് സഹായിച്ചു.

വ്യവസായ നയങ്ങളും പ്രോത്സാഹനങ്ങളും കൈകാര്യം ചെയ്യുന്ന വകുപ്പിൻ്റെ (Department for Industrial Policy and Promotion) സെക്രട്ടറിയായിരുന്ന കാലത്ത്, പരിഷ്കരണങ്ങൾക്കും ഉദാരവൽക്കരണത്തിനും ഞാൻ ഊന്നൽ നൽകി. ഈസ് ഓഫ് ഡൂയിംഗ് ബിസിനസ് (Ease of Doing Business), മേക്ക് ഇൻ ഇന്ത്യ (Make in India), സ്റ്റാർട്ടപ്പ് ഇന്ത്യ (Startup India) തുടങ്ങിയ സുപ്രധാന സംരംഭങ്ങൾക്ക് ഞാൻ നേതൃത്വം നൽകി. ഈ പ്രവർത്തനങ്ങൾ ഇന്ത്യയുടെ വ്യാവസായിക സാഹചര്യങ്ങളെ മാറ്റിമറിക്കുകയും, ലോകബാങ്കിൻ്റെ റാങ്കിംഗിൽ രാജ്യം 79 സ്ഥാനങ്ങൾ മുന്നോട്ട് കയറാൻ സഹായിക്കുകയും ചെയ്തു. ഇത് ആഗോള നിക്ഷേപകരെ ഇന്ത്യയിലേക്ക് ആകർഷിക്കുന്നതിൽ വലിയ പങ്ക് വഹിച്ചു.

എൻ്റെ ഔദ്യോഗിക ജീവിതത്തിൻ്റെ തുടക്കം കേരളത്തിലായിരുന്നു, അവിടെ നിന്നാണ് പ്രാദേശിക തലത്തിലുള്ള വികസനത്തിൻ്റെ പ്രാധാന്യം ഞാൻ മനസ്സിലാക്കിയത്. "ദൈവത്തിൻ്റെ സ്വന്തം നാട്" എന്ന വിനോദസഞ്ചാര പ്രചാരണ പരിപാടിക്ക് തുടക്കമിട്ടതും, കോഴിക്കോട് നഗരത്തെ പുനരുജ്ജീവിപ്പിച്ച് മാനഞ്ചിറ മൈതാനം വികസിപ്പിച്ചതും, വലിയ തോതിലുള്ള കൈയേറ്റങ്ങൾ ഒഴിപ്പിച്ചതും, കോഴിക്കോട് വിമാനത്താവളം വികസിപ്പിച്ചതും, മത്സ്യത്തൊഴിലാളി സമൂഹവുമായി ചേർന്ന് പ്രവർത്തിച്ചതുമെല്ലാം എൻ്റെ കരിയറിന് രൂപം നൽകിയ അനുഭവങ്ങളാണ്. പിന്നീട് കേന്ദ്ര ടൂറിസം മന്ത്രാലയത്തിൽ പ്രവർത്തിച്ചപ്പോൾ, യാത്രയും വിനോദസഞ്ചാരവും തൊഴിലവസരങ്ങൾ സൃഷ്ടിക്കുന്നതിലും വളർച്ചയെ ത്വരിതപ്പെടുത്തുന്നതിലും വലിയ സ്വാധീനം ചെലുത്തുമെന്ന വിശ്വാസത്തിൽ നിന്നാണ് "ഇൻക്രെഡിബിൾ ഇന്ത്യ" (Incredible India) കാമ്പയിൻ ആരംഭിച്ചത്. ഈ കാമ്പയിൻ ഇന്ത്യൻ വിനോദസഞ്ചാര മേഖലയ്ക്ക് പുതിയ ഊർജ്ജം പകരുകയും ആഗോളതലത്തിൽ ഇന്ത്യയുടെ പ്രതിച്ഛായ ഉയർത്തുകയും ചെയ്തു.

എന്നെ നയിക്കുകയും പിന്തുണയ്ക്കുകയും ചെയ്ത മന്ത്രിമാരായ ശ്രീമതി. നിർമ്മല സീതാരാമൻ, ഡോ. എസ്. ജയശങ്കർ, പ്രധാനമന്ത്രിയുടെ പ്രിൻസിപ്പൽ സെക്രട്ടറി ശ്രീ പി.കെ. മിശ്ര എന്നിവർക്ക് ഞാൻ നന്ദി പറയുന്നു. എൻ്റെ സഹപ്രവർത്തകർക്കും, വഴികാട്ടികൾക്കും, സുഹൃത്തുക്കൾക്കും അവരുടെ പ്രചോദനത്തിന് നന്ദി. സ്വതന്ത്ര സംരംഭങ്ങളെയും, സ്റ്റാർട്ടപ്പുകളെയും, തിങ്ക് ടാങ്കുകളെയും, അക്കാദമിക് സ്ഥാപനങ്ങളെയും പിന്തുണച്ചുകൊണ്ട് 'വികസിത ഭാരതം' എന്ന ലക്ഷ്യത്തിലേക്കുള്ള ഇന്ത്യയുടെ പരിവർത്തന യാത്രയിൽ പങ്കുചേരാൻ ഞാൻ ഇപ്പോൾ ആകാംഷയോടെ കാത്തിരിക്കുന്നു.

ഇന്ത്യ എപ്പോഴും അവിശ്വസനീയമായ ഒരു രാഷ്ട്രമാണ്, അങ്ങനെയായിരിക്കും എന്നും. ഈ യാത്രയിൽ ഒരു ചെറിയ പങ്ക് വഹിക്കാൻ കഴിഞ്ഞതിൽ ഞാൻ വിനീതനാണ്. എൻ്റെ ഈ യാത്രയുടെ ഭാഗമായ നിങ്ങൾക്ക് എല്ലാവർക്കും നന്ദി.